Zjazd ochrony przyrody w Białowieży w 1938 roku



Zjazd ochrony przyrody odbył się w dniach 24-28 września 1938 roku w Białowieży. Powołano go zarządzeniem Dyrekcji Naczelnej Lasów Państwowych (LB. 920 07R z dnia 5 września 1938 r.). Obrady toczyły się w sali pałacu carskiego.

Był to pierwszy tego rodzaju zjazd w kraju. Miał on na celu bliższe zapoznanie pracowników administracji Lasów Państwowych z całokształtem zagadnień ochrony przyrody w Polsce. Na zjazd zaproszono przede wszystkim osoby, które bezpośrednio lub pośrednio w zakresie swych obowiązków służbowych stykały się z tymi zagadnieniami. Byli to więc pracownicy oddziałów ochrony i hodowli lasu, pracownicy i kierownicy parków narodowych oraz przedstawiciele nadleśnictw, które miały na swym terenie rezerwaty. Zjazd zaszczyciło swą obecnością kilka osób czynnie zajmujących się ochroną przyrody. Wśród nich znaleźli się: prof. dr Adam Wodziczko z Poznania, prof. dr Bolesław Hryniewiecki, radca Stanisław Karpowicz z Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, doc. dr Wacław Niedziałkowski i dyr. dr Jan Żabiński – wszyscy z Warszawy. Ogółem w zjeździe wzięło udział 49 osób.

Na zjazd nie przyjechał rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego – dr Władysław Szafer, który w tym czasie zachorował (w pierwszym dniu zjazdu uczestnicy skierowali do niegi „wyrazy czci i życzenia powrotu do pracy na niwie ochrony przyrody”).

Organizatorami zjazdu byli: Instytut Badawczy Lasów Państwowych i Park Narodowy w Białowieży. Nad przebiegiem obrad oraz organizacją wycieczek i pokazów czuwał dr inż. Jan Jerzy Karpiński – kierownik Parku.

Zjazd rozpoczął się 24 września o godz. 11.30. Otwarcia dokonał inż. Jan Hausbrandt – dyrektor Instytutu Badawczego L. P. Gości przywitał w imieniu Dyrekcji Lasów Państwowych w Białowieży dr inż. Jan Jerzy Karpiński. Po inauguracyjnym odczycie prof. dr Adama Wodziczki pt. „Las naszą kolebką i szkołą życia” wyświetlono dwa filmy dźwiękowe, wykonane w 1937 roku na terenie Puszczy pt. „Życie Puszczy” oraz „Żubry w Białowieży”.

Następnie przystąpiono do właściwego programu zjazdu. Program ten obejmował 18 referatów (większość z nich była ilustrowana przeźroczami i wykresami):

- Puszcza Białowieska i Park Narodowy w Białowieży (dr J. J. Karpiński);
- Zadania współczesnej ochrony przyrody (prof. dr A. Wodziczko);
- Organizacja ochrony przyrody w Polsce (radca J. Karpowicz);
- Statystyka rezerwatów w Polsce i na świecie (inż. B. Radwański);
- Ochrona świata roślinnego (prof. dr A. Wodziczko);
- Rzut oka na rozwój zagadnienia ochrony fauny leśnej (dr J. Żabiński);
- Ochrona zespołów leśnych (inż. J. Kostyrko);
- Pomnik przyrody (inż. Z Dylewski);
- Rola administracji Lasów Państwowych w dziedzinie ochrony przyrody (inż. S. Smólski);
- Organizacja prac w zakresie ochrony przyrody w administracji Lasów Państwowych (inż. J. Kostyrko);
- Udostępnienie i dydaktyka w rezerwatach (inż. S. Smólski);
- Wytyczne do utrzymania rezerwatów (inż. J. Kostyrko);
- Prace gospodarcze w rezerwatach częściowych – na przykładzie Puszczy Jodłowej i Góry Hełmowej (nadl. L. Kosiński);
- Prace gospodarcze w rezerwatach częściowych – na przykładzie rezerwatu cisowego w Kniaźdworze (kier. J. Barczyński);
- Utrzymanie i prace gospodarcze w rezerwatach podmiejskich na przykładzie Wielkopolskiego Parku Narodowego (inż. G. Spława-Neyman);
- Pan Tadeusz w oczach botaników (prof. dr B. Hryniewiecki);
- Prace inwentaryzacyjne w rezerwatach i urządzenie gospodarstwa rezerwatowego (dr W. Niedziałkowski);
- Organizacja turystyki w rezerwatach na przykładzie Parku Narodowego w Białowieży (dr J. J. Karpiński, leśniczy R. Jasiński).

Po wygłoszeniu referatów z danej grupy tematycznej, odbywały się dyskusje – niejednokrotnie długie i ożywione. Uczestnicy uzupełniali i rozwijali myśli, zawarte w referatach, opierając się na doświadczeniach z własnej praktyki.

Podczas zjazdu urządzano wycieczki i pokazy. 25 września odbyła się 5-godzinna wycieczka do Parku Narodowego w Białowieży. 26 września uczestnicy zwiedzali przez 5 godzin rezerwaty przyszosowe w Puszczy oraz rezerwaty zwierzęce. Najdłuższa wycieczka (8 godzin) odbyła się 27 września – do rezerwatów borów sosnowych oraz rezerwatu zimoziołu północnego. W roli przewodników występowali gospodarze poszczególnych terenów. Wyjaśnień na terenie rezerwatów udzielały ponadto osoby związane z poszczególnymi obiektami przez prowadzone w nich prace badawcze lub gospodarcze (dr inż. Jan Jerzy Karpiński, inż. Władysław Rawicki, dr Wacław Niedziałkowski, inż. Tadeusz Als, lek. wet Grzegorz Staśkiewicz).

Pokazy obejmowały projekcje filmów wąskotaśmowych, wykonanych przez dr. inż. Jana Jerzego Karpińskiego na terenie Parku Narodowego (przedstawiały one prace nad przywróceniem Puszczy niedźwiedzia i łosia, sceny z życia żubrów oraz puszczańską przyrodę) oraz prezentacje: Muzeum Puszczańskiego wraz z preparatornią, schronisk i garaży turystycznych, Laboratorium Biologicznego wraz z pracowniami – rozpoznawczą i bakteriologiczno-łowiecką.

Zjazd został zamknięty 28 września o godz. 11.30. Uczestnicy wyrazili nadzieję, że w latach następnych tego rodzaju zjazdy będą kontynuowane w coraz to innych obiektach przyrodniczych. Niestety – jak wiemy – wybuch II wojny światowej we wrześniu 1939 roku stanął temu na przeszkodzie.

Warto odnotować, że po zjeździe, który dzięki dobrej organizacji wyczerpał najważniejsze zagadnienia ochrony lasów, część uczestników została w Białowieży, aby zapoznać się dokładniej z Puszczą i jej osobliwościami. (Oprac. Piotr Bajko)
 

Copyright © 2024 - Encyklopedia Puszczy Białowieskiej,
Agnieszka Aleksiejczuk, Tomasz Niechoda