Janusz Dynowski - doktor nauk przyrodniczych

Doktor nauk przyrodniczych, preparator zwierząt, starszy wykładowca i twórca muzeum przyrodniczego w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Olsztynie.

   Urodził się 4 stycznia 1930 roku w Białowieży, w rodzinie Romana i Marii z d. Charczun. Ojciec Janusza był uczestnikiem wojny polsko-bolszewickiej. W okresie międzywojennym pracował jako leśniczy w Puszczy Białowieskiej. Najpierw w Leśnictwie Skupowo (Nadleśnictwo Narewka), później – od 1936 roku – w Leśnictwie Biała (Nadleśnictwo Topiło). Na trzy miesiące przed wybuchem II wojny światowej objął stanowisko kierownika składnicy drewna w Augustowie, należącej do Polskiej Agencji Drzewnej. Matka Janusza przed zamążpójściem pracowała jako urzędniczka w „Centurze” w Białowieży, a następnie, podczas wojny i po wojnie, w różnych instytucjach; na emeryturę odeszła z Dyrekcji Lasów Państwowych w Lublinie.

  Janusz Dynowski przed wojną ukończył trzecią klasę szkoły powszechnej w Białej (materiał z klasy pierwszej i drugiej przerobiła z nim matka). Do czwartej klasy polskiej szkoły (przez Rosjan nazywanej średnią) uczęszczał podczas wojny w Kiwercach na Wołyniu. Uczono w niej trzech języków: ukraińskiego, polskiego i rosyjskiego. Podczas pobytu Niemców na Wołyniu, przez dwa lata chodził na komplety tajnego nauczania. Szkolnictwo oficjalne wówczas nie istniało. W 1945 roku został przyjęty, na podstawie egzaminu, do I klasy Gimnazjum i Liceum im. Hetmana Jana Zamoyskiego w Lublinie. Świadectwo dojrzałości otrzymał w 1950 roku.

  Usiłował dostać się na leśnictwo do SGGW w Warszawie. Nie udało się. Wszystkich chłopców po maturach, którzy nie studiowali, brano do wojska. Jego też wzięto. Na 5 lat. Trafił do broni pancernej. Potem przez 11 lat był powoływany na ćwiczenia. W rezultacie dosłużył się stopnia kapitana i stanowiska dowódcy kompanii czołgów.

  W 1956 roku zaczął studiować na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi UMCS w Lublinie. Pracę magisterską, zatytułowaną „Badania nad zmiennością sezonową i wiekową białowieskiej populacji myszy domowej”, napisał pod kierunkiem prof. Augusta Dehnela. Dyplom magistra biologii otrzymał w 1961 roku. Stopień doktora nauk przyrodniczych uzyskał na tym samym wydziale w 1972 roku. Tytuł rozprawy doktorskiej: „Porównawcze badania nad umięśnieniem kończyn niektórych gatunków Rodentia”. Jednym z recenzentów pracy był prof. Zdzisław Pucek.

  W 1958 roku zaczął pracować w Katedrze Anatomii Porównawczej Kręgowców na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi UMCS w Lublinie, początkowo jako technik (1958-1961), następnie – asystent techniczny (1961-1964), asystent (1964-1965), starszy asystent (1965-1972) i adiunkt (1972-1974). W 1974 roku związał się z Katedrą Anatomii Kręgowców Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie; pracował w niej początkowo na stanowisku adiunkta (1974-1982), później jako starszy wykładowca (1982-1995). W latach 1991-2003 był też zatrudniony na pół etatu, jako starszy specjalista, w Mazurskim Parku Krajobrazowym (siedziba jego zarządu znajduje się we wsi Krutyń). Na emeryturę odszedł w 1995 roku.

  Jak sam twierdzi, zawsze wolał dydaktykę niż prowadzenie badań naukowych, toteż swoje sukcesy w tej drugiej dziedzinie określa jako niewielkie. Jest autorem lub współautorem 11 publikacji. Wszystkie dotyczą zmienności dziko żyjących ssaków.

 Dla dydaktyki zrobił znacznie więcej. Stworzył dwie bazy dydaktyczne do nauczania systematyki i anatomii kręgowców, w których skład weszły różnego rodzaju preparaty zoologiczne. Pierwszą – w Katedrze Anatomii Porównawczej Kręgowców UMCS w Lublinie, drugą – w Instytucie Biologii i Ochrony Środowiska WSP w Olsztynie. W WSP powstało też muzeum (przekazane do Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego po jego utworzeniu), dla którego wykonał ponad 400 eksponatów. Poza tym, spreparowane przez niego zwierzęta są eksponowane w muzeach przy kilkunastu parkach narodowych i krajobrazowych oraz w izbach dydaktycznych, tworzonych przez nadleśnictwa. Największa ekspozycja znajduje się w Muzeum Przyrodniczym Mazurskiego Parku Krajobrazowego we wsi Krutyń.

 Janusz Dynowski został odznaczony Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1979) i Złotym Krzyżem Zasługi (1985).

 Interesuje się łowiectwem i fotografią przyrodniczą. (Oprac. Piotr Bajko)

Galeria