Księga Rodowodowa Żubrów
 |
|
|
Okładka jednego z wydań "Księgi Rodowodowej Żubrów"
|
|
| wydawana od roku | 1932 |
 |
|
Księga Rodowodowa Żubrów – European Bison Pedigree Book - jest wydawnictwem rejestrującym liczebność wszystkich żyjących na świecie żubrów czystej krwi. Żubry wpisuje się do rejestru liczebności poprzez nadanie mu numeru rodowodowego. Imię żubra wybiera hodowca według ustalonych zasad, kolejny numer rodowodowy nadaje redakcja. Zadaniem Księgi jest zapewnienie kontroli nad czystością krwi żubrów hodowanych w różnego typu rezerwatach, ogrodach zoologicznych i ośrodkach hodowli na całym świecie. Z niej można uzyskać informację o pochodzeniu i wzajemnym pokrewieństwie poszczególnych osobników oraz o ilościowych i jakościowych wynikach pracy hodowlanej nad wzrostem światowej populacji żubrów. W Księdze odnotowana jest również ogólna liczba żubrów w wolnożyjących populacjach.
Redakcja Księgi ściśle współpracuje ze wszystkimi funkcjonującymi na świecie hodowcami i właścicielami żubrów, także z badaczami i sympatykami idei ochrony tego gatunku. Wydawanie Księgi zainicjowało Międzynarodowe Towarzystwo Ochrony Żubra, które zostało utworzone 25 sierpnia 1923 roku, w wyniku apelu w sprawie konieczności ratowania żubra. Apel ten wygłosił 2 czerwca 1923 roku na Międzynarodowym Kongresie Ochrony Przyrody w Paryżu polski zoolog, podróżnik i ornitolog -Jan Sztolcman
. Pierwszy zeszyt Księgi Rodowodowej Żubrów ukazał się w wydanym w Niemczech czasopiśmie „Berichte der Internationalen Gesellschaft zur Erhaltung des Wisent”, w numerze z 1932 roku. Jego redaktorem jest Gerd von der Gröben. Było to oficjalne wydawnictwo Międzynarodowego Towarzystwa Ochrony Żubra. Do rejestru wpisano wszystkie ocalałe żubry czystej krwi. Ich udokumentowane pochodzenie pozwoliło na wyeliminowanie mieszańców z bizonem. Do wybuchu II wojny światowej, w Niemczech ukazały się jeszcze dwa zeszyty Księgi – za lata 1933 i 1937. Przygotowała je do druku i opublikowała zoolog dr Erna Mohr – współpracownik MTOŻ od początku jego działalności. E. Mohr prowadziła katalog publikacji dotyczących żubra, archiwizowała fotografie i dokumenty członkowskie. W latach 1937-1945, na skutek znanej wszystkim sytuacji w Europie i na świecie, Księgi nie prowadzono. Na domiar złego powstały zafałszowane dane, których powielenia w kolejnych Księgach udało się uniknąć jedynie dzięki danym zgromadzonym nieoficjalnie przez Ernę Mohr.
Po II wojnie światowej, na Międzynarodowym Zjeździe Dyrektorów Ogrodów Zoologicznych, który odbył się w 1946 roku w Rotterdamie, podjęto decyzję o wznowieniu działalności Towarzystwa Ochrony Żubra w Polsce. W tym samym roku dyrektor Miejskiego Ogrodu Zoologicznego w Warszawie – dr
rozpoczął prace nad reaktywowaniem Księgi Rodowodowej Żubrów. Tym samym Polska przejęła prowadzenie Księgi. Erna Mohr systematycznie wysyłała na ręce dr. Żabińskiego kompletne zestawienia żubrów z krajów zachodniej Europy, z którymi kontakt z Polski był wówczas utrudniony, a bezpośrednie personalne kontakty praktycznie niemożliwe.
Pierwsze po wojnie, a czwarte z kolei wydanie Księgi Rodowodowej Żubrów ukazało się w 1947 roku w Warszawie. Doc. dr Jan Żabiński redaktorem Księgi pozostawał do swojej śmierci w 1974 roku. Po nim funkcję redaktora przejął prof. dr
, który od dawna był związany z żubrami. Niestety, w trzy lata później umiera także prof. Krysiak. Okres 1974-1986 był dla redakcji Księgi dość trudny. Zmieniały się często jej adresy, a także redaktorzy. Do roku 1974 Księga była częściowo związana z Białowieżą, gdzie pracował jej sekretarz dr Jan Raczyński. Później przeniesiona została do Warszawy, gdzie sekretarzem został mgr Zbigniew Woliński. Po śmierci prof. Krysiaka, Redakcję Księgi objął doc. dr hab. Waldemar K. Pilarski.
W 1991 roku Instytut Ochrony Środowiska w Warszawie przekazał Białowieskiemu Parkowi Narodowemu redakcję Księgi Rodowodowej Żubrów. Starania o to czynił prof.
- ówczesny dyrektor BPN. Zmianie uległ skład osobowy Redakcji, do której ponownie powrócił dr Jan Raczyński; został on jej redaktorem naczelnym. Funkcję sekretarza Księgi pełniły: Małgorzata Bołbot, Marta Dołęgowska i Monika Nędzyńska. Od 2008 ponownie wykonuje ją Małgorzata Bołbot. Kolejne zeszyty Księgi Rodowodowej Żubrów ukazywały się w Polsce w latach: 1949 (stan na 1 I 1949), 1951 (stan na 1 I 1951), 1957 (stan na 1 I 1953), 1958 (stan na 1 I 1955), 1959 (stan na 1 I 1957), 1962 (stan na 1 I 1959), 1964 (stan na 1 I 1961), 1966 (stan na 1 I 1963; w tym samym roku ukazał się przedruk zeszytów 1-3 z lat 1932/37), 1970 (stan na 1 I 1965), 1972 (stan 1965-69), 1973 (stan 1970-71), 1974 (stan 1972), 1976 (stan 1973), 1978 (stan 1974), 1983 (dwie Księgi ze stanami 1975-76 i 1977-78), 1987 (stan 1979-80), 1988 (stan 1981-82), 1989 (dwie Księgi ze stanami 1983-84 i 1985-86), 1993 (stan 1987-91), 1994 (stan 1992), 1995 (dwie Księgi ze stanami 1993 i 1994), 1996 (stan 1995), 1997 (stan 1996), 1998 (stan 1997), 2000 (dwie Księgi ze stanami 1998 i 1999), 2001 (stan 2000), 2003 (stan 2001), 2004 (stan 2002), 2005 (stan 2003), 2006 (stan 2004), 2007 (dwie Księgi ze stanami 2005 i 2006). W Polsce żubry nizinne (białowieskie) otrzymują imiona zaczynające się od sylaby „Po”, Natomiast żubry odłowione ze stada wolnego i włączone do hodowli zamkniętej otrzymują imiona zaczynające się na sylaby „Ka. Osobnikom z linii żubrów białowiesko-kaukaskich nadaje się imiona zaczynające się od sylaby „Pu”, a żubrom wywodzącym się z rezerwatu w Pszczynie – od liter „Pl”. Żubry bytujące na wolności nie otrzymują numerów rodowodowych, a jedynie rejestrowana jest ogólna liczba zwierząt według stanu na koniec roku. (oprac. Piotr Bajko)
Kontakt z Redakcją Księgi Rodowodowej Żubrów: ebpb@bpn.com.pl
HASŁA POWIĄZANE:
Rezerwat Pokazowy Żubrów (Bialowieski Park Narodowy),Pomruk (żubr) , Żubr(Puszcza Białowieska) , Żubr (Bison Bonasus)(Puszcza Białowieska)
Galeria
 |  |
