Polana Białowieska (pocz.XIXw.) | |
Powierzchnia | 13,5 km² |
Uroczyska Polany Białowieskiej | |
Polana Białowieska jest największą polaną osadniczą w polskiej części Puszczy Białowieskiej. Zajmuje powierzchnię ok. 13,5 km kw. Administracyjne przynależy do Gminy Białowieża. Przez środek polany przepływa rzeka Narewka.
Początek polanie dał 25-morgowy folwark, o którym pierwszą wzmiankę znajdujemy w inwentarzu z 1696 roku. Folwark ten powstał przy wcześniej zbudowanym królewskim dworze myśliwskim – najwcześniejsza wiadomość o nim pochodzi z 1639 roku.
W 1775 roku osada białowieska liczyła 20 siedzib. Powiększała się stopniowo polana. W 1784 roku mierzyła 7,65 km kw. Mniej więcej w tym czasie pojawiły się wsie Stoczek, Podolany i Zastawa, a w drugiej połowie XIX wieku dołączyła do nich wieś Krzyże. Dzisiaj wszystkie one łączą się ze sobą, tworząc miejscowość Białowieżę.
W 1902 roku polana urosła do 12,67 km kw., a w pół wieku później do 13,67 km kw. Obecnie występuje tendencja do zmniejszania się jej powierzchni, w drodze powrotu lasu na porzucone grunta uprawne.
W 1897 roku na Polanę Białowieską doprowadzona została linia kolejowa. Pod koniec XIX i na początku XX wieku założono dwa parki (Pałacowy i Dyrekcyjny).
Ludność zamieszkująca Polanę Białowieską jest pochodzenia głównie białoruskiego i polskiego. Szereg mieszkańców - to potomkowie królewskiej czy też carskiej służby łowieckiej i leśnej. (oprac. Piotr Bajko)