Wybitny zoolog, współtwórca nowoczesnych badań teriologicznych w Polsce, znawca żubra, wieloletni kierownik Zakładu Badania Ssaków PAN w Białowieży.

   Prof. dr hab. Zdzisław Pucek urodził się 2 kwietnia 1930 roku w Radzyniu Podlaskim.

   Studiował na Wydziałach Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie (uk. 1952) i Uniwersytetu Warszawskiego (uk. 1954). Stopień doktora uzyskał w 1960 na UMCS, na podstawie rozprawy dotyczącej biologii i sezonowej zmienności ryjówek. W sześć lat później habilitował się na Uniwersytecie Jagiellońskim. Tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymał w 1971, a zwyczajnego w 1983 roku. Badania nad ryjówkami w Białowieży prowadził od 1952 roku. Po uzyskaniu dyplomu w 1954 roku osiedlił się tu na stałe i dalszą karierę naukową związał z Zakładem Badania Ssaków PAN. Po śmierci profesora Augusta Dehnela, objął kierownictwo Zakładu; kierował nim w okresie od 1963 do 1999 roku. W latach 1967-1971 prowadził też wykłady z teriologii na UMCS, a w latach 1979-1980 na Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku. Pod jego kierunkiem białowieska placówka osiągnęła wysoki poziom naukowy i uznanie na całym świecie.

   Był jednym ze współtwórców restytucji żubra w Polsce. Z jego inicjatywy podjęto wszechstronne badania naukowe nad tym gatunkiem, a pod jego kierownictwem przygotowano światową strategię ochrony żubra. W ciągu swojej pracy zawodowej przekazywał zdobyte doświadczenie i wiedzę studentom i młodszym kolegom, kształcąc wielu następców.

    W latach 1954-1975 organizował i wykładał na letnich szkołach teriologicznych. Był promotorem 24 prac doktorskich i kilkunastu prac magisterskich, recenzował także dorobek wielu habilitantów i kandydatów do tytułu profesora. Efektem jego pracy naukowej są m.in. szkice monograficzne wybranych gatunków ssaków, atlasy rozmieszczenia i klucze do oznaczania ssaków Polski. Opublikował ponad 210 artykułów naukowych oraz 20 rozdziałów w książkach, jest też autorem, współautorem lub redaktorem 6 książek naukowych.

  W latach 1958-1962 był sekretarzem naukowym czasopisma naukowego „Acta Theriologica”, zaś w latach 1963-2004 jego redaktorem naczelnym. Należał do licznych towarzystw naukowych krajowych i zagranicznych, m.in. Polskiego Towarzystwa Zoologicznego (w latach 1969-1984 był wiceprzewodniczącym i przewodniczącym Sekcji Teriologicznej), Towarzystwa przyrodników im. Mikołaja Kopernika, Deutsche Gesselschaft für Saügetierkunde c. V., American Society of Mammalogist, Theriological Society at Russian Academy of Sciences. Był członkiem krajowym rzeczywistym Wydziału II – Nauk Biologicznych PAN, a także członkiem Komitetu Ochrony Przyrody PAN i Komitetu Zoologii PAN. Zasiadał w kilku radach naukowych PAN i Białowieskiego Parku Narodowego (1974-2004).

   Był również członkiem Wojewódzkiego Komitetu Ochrony Przyrody w Białymstoku (1968-1980) i Komisji Ochrony Zwierząt PROP (od 1974 roku). W latach 1985-2000 przewodniczył Podkomisji ds. Żubra Komisji Gatunków Zagrożonych Światowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN). Pełnił funkcję radnego powiatowego (w Hajnówce) i wojewódzkiego (w Białymstoku) – w obu radach był powoływany na zastępcę przewodniczącego.

   W różnych okresach życia należał do takich organizacji społecznych, jak ZMP, LOP, TPPR, LOK i PTTK. W 1975 i 1984 roku otrzymał nagrody Sekretarza Naukowego PAN. Odznaczony był Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Brązowym Medalem „Za zasługi dla obronności kraju”, Srebrną Odznaką Honorową „Zasłużony Białostocczyźnie”, Medalem 25-lecia PAN. W 2004 roku uhonorowany został Medalem „Przyjaciel Żubra”.

  Prof. dr hab. Zdzisław Pucek zmarł 13 września 2007 roku w szpitalu w Białymstoku. Pochowany 18 września 2007 roku na cmentarzu w Białowieży. (oprac. Piotr Bajko)

LINKI:

Galeria