Czerlonka



Starsza część "Czerlonki" z tradycyjną zabudową (2009r.)
założona ok.1915r.
Osada pracowników leśnych  położona na niewielkiej polanie śródleśnej w uroczysku o tej samej nazwie w Puszczy Białowieskiej(oddz.469).  
 
   Niegdyś istniała tu terpentyniarnia, sklep spożywczy oraz przystanek na linii kolejowej Hajnówka-Białowieża.  Przystanek  będący pozostałością  infrastruktury kolejowej z okresu carskiej Rosji  był chyba najbardziej charakterystycznym obiektem architektonicznym tej osady leśnej.  Miał na swój niepowtarzalny urok i wielokrotnie służyła mi jako schronienie przed nawałnicami przetaczającymi  się nad Puszczą Białowieską .
 
   Na południe od osady żwirownia z ciekawą odkrywką geologiczną wrzynająca się w zbocze jednego z najwyższy wzniesień morenowych na terenie polskiej części Puszczy Białowieskiej.
 
    Wzdłuż torów  w stronę Hajnówki kilka stanowisk świetlistej dąbrowy.
 
   W Czerlonce zaczyna się szlak wiodący przez wsie puszczańskie w kierunku Białowieży.
 
 A oto jak historię tej osady leśnej przybliża nam nasz redakcyjny kolega Krzysztof Parzych:

"Osada robotników leśnych : drwali, smolarzy , karpiniarzy. Nazwa pochodzi od Uroczyska Czerlon.

   Szczególny rozwój osady nasila się w okresie od 1916 do 1918 roku . W tych latach okupujące te tereny wojsko niemieckie rozpoczyna eksploatację Puszczy Białowieskiej na skalę przemysłową. W okresie tym wybudowano szereg linii kolejki wąskotorowej służącej do wywozu drewna. Jedna z linii prowadziła od strony Bud do Czerlonki (obecnie przebiega w tym miejscu droga asfaltowa). Niemcy wybudowali też 3 trakowy tartak, smolarnię i majdan do przechowywania surowca. Do budowy sprowadzono 500 jeńców wojennych (Rosjan i Francuzów), 300 robotników i 30 tzw. żołnierzy fachowców. Dla jeńców i robotników wybudowano prymitywne baraki. Po zakończeniu wojny i opuszczeniu tych terenów przez wojsko niemieckie tartakiem kierował inż. Engelman.

Budynek stacji kolejowej znakomity przykład miejscowej sztuki ciesielskiej pierwszej połowy XX wieku został w 1999r. przeniesiony do Hajnówki

    Od 1921 r. miejsce niedawnych jeńców wojennych i robotników batalionów karnych przy eksploatacji Puszczy zajęli tak zwani „bałachowscy”- byli żołnierze Ochotniczej Armii generała S. Bułak–Bałachowicza. Znajdowała się tu też fabryka chemiczna zatrudniająca 240 robotników. Na tzw Majdanie był piec do karpiny w zarządzie Braci Porowskich. Ludność Czerlonki stanowiła typowa mieszanka kulturowo-narodowościowa jaka osiedlała się na tych terenach: Polacy, Białorusini, Rosjanie, Niemcy , Ukraińcy. Przy okazji pierwszego strajku robotników w październiku 1928 r. powstaje tu koło związkowe robotników leśnych. Mieścił się tu ośrodek kierowniczy strajku.


   Kolejny etap rozwoju osady nastąpił w latach powojennych. Na początku lat 60-tych powstało osiedle domków murowanych. Za torem kolejowym znajduje się tzw. Deputat (obecnie Czerlonka Leśna). W tym czasie zaczęła tu napływać ludność z terenów całej Polski. Wybudowano sklep , który działał do końca lat 80-tych. Obecnie urządzono w nim kaplicę katolicką. Budynek stacji kolejowej znakomity przykład miejscowej sztuki ciesielskiej pierwszej połowy XX wieku został w 1999r. przeniesiony do Hajnówki. Służy obecnie jako siedziba Centrum Promocji Regionu i Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej mieści się przy ul. Tamary Sołoniewicz."
(oprac. Krzysztof Parzych, Tomasz Niechoda)


 

 

LINK:

Więcej zdjęć Czerlonki - strona Krzysztofa Parzycha

 

Galeria

Copyright © 2024 - Encyklopedia Puszczy Białowieskiej,
Agnieszka Aleksiejczuk, Tomasz Niechoda